Rodzaje blatów dębowych: mikrowczep, lita klejonka, monolit – porównanie technologii, zalet i wad.

Wybierając stół jadalniany z blatem dębowym warto wiedzieć, że istnieją różne metody produkcji takiego blatu. Różnią się między sobą nie tylko ceną, ale przede wszystkim aspektami wizualnymi i stabilnością materiału w czasie. Odpowiednia technologia produkcyjna ma wpływ na jego odporność, ale też długowieczność i dopasowanie się do zmieniających się warunków.

Technologia produkcji blatów dębowych to przede wszystkim różnica w sposobie łączenia drewna, co bezpośrednio wpływa na wygląd blatu – jego jednolitość lub różnorodność wzoru, na trwałość – poprzez kontrolę pracy drewna i odporność na odkształcenia, oraz na cenę – w zależności od ilości surowca wykorzystanego, poziomu selekcji materiału i stopnia skomplikowania obróbki.

Blaty dębowe możemy wykonać 3 metodami:

• blat klejony na mikrowczep,
• blat klejony z litych lameli po szerokości,
• monolit

W dalszym ciągu artykułu opiszemy dokładnie jak wygląda produkcja każdego z podanych wyżej rodzai blatów dębowych, opiszemy wady i zalety, aby ułatwić świadomy wybór blatu dębowego, zgodnie z preferencjami użytkownika.

Blaty dębowe z mikrowczepu

Najczęściej takie blaty można spotkać na blatach kuchennych. Blat z mikrowczepu powstaje w efekcie łączenia wielu małych fragmentów drewna, przy użyciu specjalnego złącza zębatego zwanego mikrowczepem. Każdy kawałek drewna z obu krótszych stron, posiada charakterystyczne nafrezowanie, którym łączy się z drugim kawałkiem drewna. Oprócz tradycyjnej stolarskiej techniki łączenia, w miejsce to daje się również klej, który dodatkowo usztywnia i łączy małe elementy drewna. Następnie takie kawałki połączone po długości, klei się z pozostałymi elementami po szerokości, tworząc w efekcie gotowy dębowy blat. Takie połączenie pozwala nam na zrobienie nawet bardzo długich, kilkunastometrowych blatów, bardzo stabilnych dzięki takiemu połączeniu drewna.

Wygląd blatu z mikrowczepu

Blat dębowy wykonany metodą łączenia na mikrowczep ma charakterystyczny patchworkowy wygląd. Patrząc na taki blat widzimy, że powstał on z bardzo wielu małych kawałków drewna. Różnią się one miedzy sobą kolorem i wielkością – widać więc dokładnie, miejsca łączenia drewna. Taki blat ma zdecydowanie mniej naturalny charakter, niż na przykład blat wykonany z litych lameli dębowych klejonych po długości.

Zalety blatów wykonanych technologią klejenia na mikrowczep:

• Stabilność wymiarowa: dzięki gęstemu rozmieszczeniu połączeń, drewno mniej „pracuje” pod wpływem zmian wilgotności i temperatury.
• Wytrzymałość: mikrowczep zapewnia bardzo wysoką odporność mechaniczną.
• Efektywność surowcowa: możliwe jest wykorzystanie krótszych, często odpadowych fragmentów drewna, co pozwala ograniczyć marnowanie materiału.

Wady blatów dębowych klejonych na mikrowczep:

• Widoczne połączenia mogą być odbierane jako mniej naturalne lub mniej ekskluzywne, często kojarzone z tanimi marketowymi blatami do kuchni.
• „Patchworkowy” efekt może nie pasować do każdego wnętrza – zwłaszcza klasycznego lub minimalistycznego.
• Blaty tego typu są często postrzegane jako mniej prestiżowe w porównaniu do blatów z jednolitych, długich elementów drewna.

Blaty dębowe z mikrowczepu do stołów jadalnianych

Ze względu na swój charakterystyczny, „krasiaty” wygląd blaty z mikrowczepu są zdecydowanie rzadziej wykorzystywane do produkcji blatów stołów jadalnianych, gdzie klienci często poszukują naturalnej, spójnej struktury drewna. Gdzie można pokazać cechy tego naturalnego surowca w całej okazałości – jak błyszcz czy piękne usłojenie. Tego typu blaty znajdują natomiast szerokie zastosowanie w produkcji blatów kuchennych i łazienkowych, gdzie większe znaczenie ma funkcjonalność, odporność na warunki użytkowania i niższa cena.

Blat dębowy klejony z litych lameli dębowych po szerokości.

Blaty wykonane z litego drewna klejonego po szerokości składają się z długich lameli, czyli desek biegnących wzdłuż całego blatu, klejonych jedynie po szerokości. W zależności od tego, jak długi ma być blat, tak długie deski klei się ze sobą. Poszczególne fragmenty drewna nie są łączone na mikrowczepy, dzięki czemu blat zachowuje naturalny układ słojów na całej swojej długości.

Wygląd blatu dębowego klejonego po szerokości

Blaty z lameli litych mają estetyczny, spójny wygląd – rysunek słojów jest ciągły i harmonijny, co podkreśla naturalny i niepowtarzalny charakter dębu. Każda deska biegnie na całej długości stołu, bez widocznych połączeń na długości, co sprawia, że blat prezentuje się szlachetnie i ekskluzywnie.

Zalety blatów dębowych klejonych po szerokości

• Stabilność wymiarowa: dzięki odpowiedniemu wysuszeniu tarcicy i właściwej technice klejenia blaty zachowują dobrą stabilność, przy jednoczesnym zachowaniu naturalnych właściwości drewna.
• Odporność mechaniczna: odpowiednio wykonany blat z lameli litych jest bardzo trwały i odporny na codzienne użytkowanie.
• Wysoka estetyka – bardzo naturalny, elegancki wygląd z wyraźnym układem słojów na całym blacie. Blat wygląda szlachetnie i spójnie.

Wady blatów dębowych klejonych po szerokości

• Wyższa cena niż w przypadku blatów z mikrowczepu ze względu na selekcję materiału i większe zużycie surowca.
• Nadal możliwe minimalne ruchy drewna w odpowiedzi na zmiany wilgotności powietrza (choć mniejsze niż w przypadku monolitów). Szczególnie w przypadku szybkich i dużych zmian temperatury pomieszczenia i wilgotności.

Blaty dębowe klejone z litych lameli po szerokości do stołów jadalnianych

Blaty z litego drewna dębowego klejonego po długości są obecnie jednym z najbardziej cenionych wyborów do stołów jadalnianych, łącząc naturalne piękno drewna z wysoką trwałością i stabilnością użytkową. Dzięki długim, jednolitym lamelom, taki blat zachowuje elegancki, harmonijny wygląd, który idealnie wpisuje się zarówno w klasyczne, jak i nowoczesne aranżacje wnętrz, oferując jednocześnie lepszą odporność na codzienne użytkowanie niż np. monolit. Blaty wykonane taką technologią produkcyjną są również zdecydowanie droższe niż blaty klejone na mikrowczep ze względu na ilość.

Blaty zrobione z monolitu

Blaty monolityczne, to blaty wykonane z jednego kawałka drewna ( bardzo szerokiej deski, gdzie szerokość deski to od 80 nawet do 120cm), to najbardziej ekskluzywna i rzadko spotykana forma blatu dębowego. W przeciwieństwie do blatów klejonych, monolit nie składa się z połączonych elementów – zachowuje naturalny układ włókien i nieprzerwaną linię słojów na całej swojej powierzchni. Taki blat pochodzi z jednego szerokiego fragmentu pnia dębu.

Monolit wyróżnia się wyjątkowym charakterem – każdy blat ma piękny rysunek, z naturalnymi nieregularnościami, pęknięciami, przebarwieniami czy śladami po sękach, które często są celowo eksponowane jako element dekoracyjny.

Właściwości techniczne

• Naturalna struktura drewna – jednolity rysunek deski, bez cięć, bez klejenia po długości ani szerokości.
• Praca drewna – ze względu na brak klejenia, monolit jest bardzo narażony na naturalne ruchy materiału (kurczenie, pękanie, wypaczanie się). Naprężenia w drewnie są bardzo silne
• Wysokie wymagania materiałowe – pozyskanie odpowiednio szerokiego, stabilnego fragmentu dębu to ogromne wyzwanie – zarówno techniczne, jak i logistyczne.
• Wrażliwość na warunki otoczenia – blaty z monolitu są bardzo podatne na delikatne zmiany warunków w pomieszczeniu.

Zalety monolitów

• Unikatowość – każdy blat jest niepowtarzalny, z wyraźnym charakterem i bogatą historią, tak szerokie deski, można wyciąć tylko z bardzo starych (dużych) drzew.
• Najwyższa wartość estetyczna – naturalna ciągłość słojów, brak klejeń i surowy wygląd zachwycają nawet najbardziej wymagających klientów.
• Efekt „wow” – monolityczny blat to często główny punkt aranżacyjny całego wnętrza.

Wady blatów z monolitów

• Bardzo wysoka cena takiego blatu – wynika z ograniczonej dostępności materiału, dużego ryzyka produkcyjnego i pracochłonności.
• Bardzo wysoka podatność na naturalne ruchy drewna, pęknięcia, deformacje.
• Ograniczona dostępność rozmiarów – nie da się wykonać każdego blatu w dowolnych wymiarach.

Choć blaty z monolitów bez wątpienia zachwycają swoim naturalnym pięknem, nieprzewidywalny charakter drewna czyni je rozwiązaniem mało praktycznym do codziennego użytku w stołach jadalnianych. Tego typu blaty są bardzo wrażliwe na zmiany temperatury i wilgotności – mają tendencję do pękania, wypaczania się lub rozsychania, nawet mimo prawidłowego sezonowania i zabezpieczenia. W warunkach domowych, gdzie blat jest regularnie eksploatowany, ryzyko deformacji i uszkodzeń znacznie rośnie.

Z tego powodu większość doświadczonych producentów stołów – szczególnie firm działających na większą skalę – unika stosowania monolitów w swoich kolekcjach. Zbyt duża zmienność surowca, ograniczony dostęp do odpowiednich fragmentów drewna oraz wysokie ryzyko reklamacji sprawiają, że monolity są bardziej ciekawostką rzemieślniczą niż rozwiązaniem realnie stosowanym w nowoczesnej, odpowiedzialnej produkcji mebli. Mimo niepowtarzalnego uroku, to wybór, który wymaga dużej świadomości użytkownika i akceptacji jego licznych wad.